Gizlilik sözleşmesi, Türk Borçlar Kanunu’nun temelini oluşturan sözleşme özgürlüğü ilkesi çerçevesinde düzenlenen, tarafların iradeleriyle ortaya çıkan atipik bir özel hukuk sözleşmesidir. Bu sözleşme, gizli bilgilerin korunmasını ve bilgiyi paylaşan tarafın zarar görmemesini amaçlar. Hukukumuzda açık bir düzenlemeye tabi olmayan gizlilik sözleşmesi, özellikle ticari sırların ve diğer hassas bilgilerin korunmasında başvurulan önemli bir hukuki araçtır.
Hukuki Niteliği Gizlilik sözleşmesinin hukuki niteliği doktrinde tartışmalıdır. Kimi görüşler bu sözleşmeyi hizmet, vekalet ya da saklama sözleşmesi kapsamında değerlendirirken, diğer görüşler onun sui generis (kendine özgü) bir nitelik taşıdığını ifade eder. Örneğin, bazı akademisyenler, gizli bilginin teslim edilmesi durumunda saklama sözleşmesine benzerlik gösterdiğini savunur. Ancak bu yaklaşım, gizli bilginin bir taşınır mal olmadığı gerekçesiyle eleştirilmektedir. Diğer bir görüş ise, gizlilik sözleşmesinin vekalet veya hizmet sözleşmesiyle bağlantılı olduğunu öne sürer.
Amacı Gizlilik sözleşmelerinin temel amacı, gizli bilgilerin paylaşılmasını ve kötüye kullanılmasını önlemektir. Sözleşmeler, taraflar arasında güven ve hukuki bir koruma ortamı oluşturmayı hedefler. Ayrıca, bu sözleşmeler, taraflar arasında ileride doğabilecek uyuşmazlıklarda delil teşkil eder ve somut koruma sağlar. Örneğin, bir çalışanın işverenin müşteri portföyü gibi ticari sırlarını paylaşmasını önlemek amacıyla düzenlenebilir.
Kapsamı Bir gizlilik sözleşmesinin kapsamı, tarafların açıkça belirttiği bilgilerle sınırlıdır. Gizli bilgi kavramının sınırlarının net çizilmesi, taraflar arasında yaşanabilecek uyuşmazlıkları azaltır. Ancak genel bir hükümle iş yerindeki tüm bilgilerin gizli kabul edilmesi yerine, korunacak bilgilerin belirlenmesi daha sağlıklı bir yaklaşım olacaktır. Bunun yanı sıra, çalışanın pozisyonu, gizlilik sözleşmesindeki sorumluluğunu etkileyen bir faktördür. Örneğin, üst düzey yöneticiler daha geniş bir gizlilik sorumluluğu taşırken, alt kademe çalışanlar daha sınırlı sorumluluk taşır.
Unsurları Bir bilginin gizli bilgi olarak kabul edilebilmesi için bazı unsurların varlığı aranır. İlk unsur, bilginin gizlilik niteliği taşımasıdır. Eğer bilgi kamuoyunun erişimine açıksa ya da herkes tarafından biliniyorsa, gizli bilgi statüsünü kaybeder. İkinci unsur, bilginin gizli tutulması iradesidir. Tarafların gizli bilginin korunmasına yönelik açık ya da örtülü bir iradesi olmalıdır. Üçüncü unsur ise sır sahibinin menfaatidir. Gizli bilgi sahibinin hukuken korunmaya değer bir menfaati bulunmalıdır. Son olarak, bilgilerin gerçek olması, sır niteliği kazanabilmesi için gerekli bir koşuldur. Hayal ürünü veya gerçek dışı bilgiler sır olarak kabul edilmez.
Sonuç olarak, gizlilik sözleşmesi, tarafların sahip olduğu bilgilerin korunmasında önemli bir araçtır. Özellikle iş dünyasında ticari sırların ve hassas bilgilerin korunması için yaygın olarak kullanılmaktadır. Hukuki niteliği ve kapsamı tartışmalı olsa da, doğru düzenlendiğinde taraflar arasında güven ve koruma sağlar. Bu nedenle, tarafların haklarını ve yükümlülüklerini açıkça belirleyen bir gizlilik sözleşmesi, hukuki ilişkilerin sürdürülebilirliği açısından kritik öneme sahiptir.
Avukat Burak Demir sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
