Yakınların ihtiyacı nedeniyle kiracı tahliye edilebilir mi? Süreç nasıl işler?

Türk Borçlar Kanunu’na göre kiracının tahliyesi, yalnızca kanunda sayılan sınırlı sebeplerle mümkündür. Bunlardan biri de kiraya verenin belirli yakınlarının konut veya işyeri ihtiyacıdır. Bu yazıda, ev sahibinin hangi yakınları için tahliye davası açabileceği ve sürecin nasıl işlediğini açıklayacağız.

Hangi yakınlar için ihtiyaç gerekçesi ileri sürülebilir?

TBK m. 350/1 uyarınca ev sahibi; kendisi, eşi, altsoyu (çocuk, torun), üstsoyu (anne, baba, büyükanne, büyükbaba) veya kanunen bakmakla yükümlü olduğu kişiler için konut veya işyeri ihtiyacını gerekçe göstererek tahliye davası açabilir. Bu liste dışında kalan yakınlar (örneğin kardeş, yeğen) normal şartlarda bu kapsama girmez.

Ancak bazı özel durumlarda istisnalar mümkündür. Örneğin, ev sahibinin bakmakla yükümlü olduğu ağır engelli veya reşit olmayan kardeşi varsa, bu kişilerin ihtiyacı da tahliye sebebi sayılabilir. Yargıtay, bu gibi hallerde “kanunen bakmakla yükümlü olunan diğer kişiler” kavramına kardeşi de dahil etmektedir.

İhtiyacın ispatı ve samimiyet şartı

Tahliye talebinde bulunan ev sahibi, ihtiyacın gerçek, samimi ve zorunlu olduğunu ispatla yükümlüdür. Mahkeme, ihtiyaç iddiasını değerlendirirken şu kriterlere bakar:

• İhtiyacın muvazaalı olmaması, gerçek bir barınma zorunluluğuna dayanması
• İhtiyacın geçici değil, sürekli ve ciddi olması
• Ev sahibinin başka uygun bir konutunun olup olmaması
• İhtiyaç sahibi kişinin mevcut konut durumu (örneğin kirada oturuyor olması)

Tahliye davası nasıl ve ne zaman açılır?

Ev sahibi, kira sözleşmesinin bitiminden itibaren en geç 1 ay içinde ihtiyaç sebebiyle tahliye davası açmalıdır. Belirli süreli sözleşmelerde bu süre hak düşürücüdür. Dava, kiralanan taşınmazın bulunduğu yer Sulh Hukuk Mahkemesi’nde açılır. Mahkeme, ihtiyacın varlığını değerlendirdikten sonra tahliyeye karar verebilir. Karar kesinleşmedikçe tahliye uygulanamaz. Kiracı, kararı istinaf ve temyiz yoluyla geciktirebilir.

Özetle

1. Ev sahibi, yalnızca eşi, altsoyu, üstsoyu ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler için ihtiyaç nedeniyle tahliye isteyebilir (TBK m. 350).
2. Kardeş gibi kişiler için dava ancak bakım yükümlülüğü varsa açılabilir.
3. İhtiyacın gerçek, samimi ve zorunlu olması gerekir.
4. Dava, kira süresinin bitiminden itibaren 1 ay içinde açılmalıdır; bu süre geçerse hak düşer.
5. Tahliye kararı kesinleşmeden kiracı evden çıkarılamaz; kiracı bu süreçte itiraz ve savunma haklarını kullanabilir.